Szczękościsk jest jednym z częstych powikłań po ekstrakcji (usuwaniu) zębów, zabiegach chirurgicznych w obszarze żuchwy (np. operacjach dwuszczękowych), czy też po urazach żuchwy. Szczękościsk stanowi bardzo duże utrudnienie na co dzień podczas jedzenia, mówienia, mycia zębów, czy nawet oddychania.
W tym wpisie dowiesz się, na czym polega szczękościsk, jak go uniknąć, a także, co zrobić, gdy się już pojawi. Temat przedstawię Ci z punktu widzenia fizjoterapii stomatologicznej, którą zajmuję się na co dzień w gabinecie we Wrocławiu oraz prowadząc konsultacje online.
Na czym polega szczękościsk?
Szczękościsk polega na przymusowym ułożeniu żuchwy względem szczęki w pozycji przywiedzenia (zamknięcia ust). Pojawia się niemożność otwarcia ust w normalnym zakresie.
Szczękościsk jest najczęściej wywołany przykurczem mięśni żwaczy, odpowiadających za ruch zamykania ust (przywiedzenia żuchwy). Czasami ruch otwarcia jest możliwy do wykonania, ale w niepełnym zakresie. Może pojawiać się ból, uczucie kłucia i ciągnięcia w obszarze twarzy oraz stawów skroniowo-żuchwowych.
Szczękościsk może utrudniać proste codzienne czynności, jak mycie zębów, mówienie, jedzenie. Z tego względu ważne jest to, by go nie lekceważyć i jak najszybciej rozpocząć działania w celu złagodzenia objawów.
Planując zabieg ekstrakcji, czy operacji szczękowo-twarzowej warto stosować profilaktykę tego typu dolegliwości.
Najczęstsze przyczyny szczękościsku:
- Ekstrakcja zęba (np. usunięcie ósemki)
- Operacja chirurgiczna w obszarze twarzoczaszki
- Uraz w obrębie żuchwy
- Zabieg usuwania migdałków
- Rzadziej: po długiej wizycie u stomatologa np. po leczeniu kanałowym, czy wstawieniu implantu
Objawy szczękościsku:
- Ograniczenie zakresu otwierania ust lub całkowita niemożność ich otwarcia
- Ból przy otwieraniu ust
- Ból przy jedzeniu, gryzieniu twardych pokarmów
- Uczucie napięcia w obszarze policzków, stawów skroniowo-żuchwowych
- Dyskomfort/ból podczas mówienia, mycia zębów
- Mogą pojawić się towarzyszące bóle głowy i szyi
Dlaczego szczękościsk pojawia się po ekstrakcji zęba i operacjach chirurgii szczękowo-twarzowej?
Szczękościsk pojawiający się po ekstrakcji zęba, czy też po operacjach szczękowo-twarzowych często wynika z długotrwałego pozostania w pozycji znaczącego otwarcia ust. Mięśnie przywodzące żuchwę są cały czas w rozciągane, co po zabiegu może spowodować odruchową reakcję obronną w formie przykurczu tych mięśni. Powstający po zabiegach obrzęk również może przyczyniać się do szczękościsku i trudności w otwieraniu ust.
Szczękościsk – jak mu zapobiec?
Jeśli zdarza Ci się odczuwać dolegliwości bólowe w obszarze stawów skroniowo-żuchwowych, lub klikanie/przeskakiwanie w ich obrębie, czy też sztywność policzków, to szansa na pojawienie się szczękościsku po zabiegu jest większa. Podobnie, gdy obserwujesz u siebie zaciskanie zębów lub nimi zgrzytasz.
Dlatego, jeśli zauważysz u siebie powyższe objawy i planujesz usuwanie zęba, czy operację chirurgiczną w obszarze twarzoczaszki, jeszcze przed zabiegiem, skonsultuj się z fizjoterapeutą stomatologicznym. Pomoże Ci to uniknąć dolegliwości po zabiegu lub je zmniejszyć.
Co robić bezpośrednio po zabiegu?
- Stosuj zimne okłady w miejscach poddanych zabiegowi.
- Kontroluj ustawienie zębów względem siebie – nie powinny się one stykać.
- Poruszaj ustami – jeśli lekarz nie zalecił inaczej, możesz otwierać i zamykać usta, do poczucia dyskomfortu lub lekkiego bólu.
Jak leczyć szczękościsk?
Leczenie szczękościsku jest zazwyczaj kilkutygodniowym procesem, w którym indywidualna fizjoterapia odgrywa główną rolę.
Fizjoterapia w szczękościsku polega na:
- Zmniejszeniu dolegliwości bólowych
- Poprawie zakresu ruchomości żuchwy, czyli poprawie ruchu otwarcia – zalecane są ćwiczenia na mobilność i elastyczność mięśni żucia, czasami również szyi.
- Rozluźnieniu nadmiernie napiętych mięśni – fizjoterapeuta stomatologiczny stosuje techniki terapii manualnej, które mają na celu rozluźnić mięśnie.
- Systematycznym wykonywaniu ćwiczeń w domu zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.
- Zastosowaniu kinesiotapingu np. w celu zmniejszenia obrzęku.
Jakie są ćwiczenia na szczękościsk?
W tym wpisie zaproponuję Ci 2 ćwiczenia, które możesz wykonać samodzielnie w domu.
1. Rozluźnij mięśnie
Wykonaj obustronny automasaż mięśni żwaczy. Używaj wałeczka kosmetycznego lub opuszków palców. Zacznij od gałęzi żuchwy (dolna część twarzy) i kieruj się w górę policzka do łuku jarzmowego. Stosuj powolne ruchy przez 3-5 minut na stronę.
2. Popraw zakres ruchomości
Ułóż palec wskazujący na krawędzi górnych jedynek, a kciuk na krawędzi dolnych. Palec wskazujący i kciuk początkowo się stykają. Następnie wykonaj ruch lekkiego ich oddalania do poczucia oporu/dyskomfortu. Pozostań w pozycji przez 30-60 s. Powtórz 3-krotnie.
Szczękościsk, a ból głowy i szyi
Szczękościsk może powodować dolegliwości bólowe głowy lub/i szyi. Odcinek szyjny kręgosłupa jest ściśle powiązany ze stawami skroniowo-żuchwowymi i mięśniami, które je otaczają. Z tego też względu ból i napięcie w obrębie mięśni żucia, może przenosić się i promieniować także do okolicy skroniowej i czołowej oraz do karku i obręczy barkowej. Dlatego też, w przypadku szczękościsku, działania terapeutyczne często obejmują również mięśnie szyi. By dowiedzieć się więcej, przeczytaj wpis o napięciowych bólach głowy oraz o skutecznych ćwiczeniach na ból szyi.
Podsumowanie
Szczękościsk jest częstym powikłaniem po ekstrakcji zębów lub innych zabiegach stomatologicznych. By mu zapobiec, skorzystaj z wizyty u specjalisty jeszcze PRZED planowanym zabiegiem.
Jeśli po zabiegu zaobserwujesz ograniczenie ruchomości otwarcia ust oraz ból, nie czekaj, aż dolegliwości się rozwiną. Zgłoś się do fizjoterapeuty stomatologicznego.
Im wcześniej zastosujesz indywidualne zalecenia, tym szybciej pozbędziesz się dolegliwości bólowych.
Potrzebujesz pomocy specjalisty?
Spotkajmy się na wizycie w gabinecie we Wrocławiu lub na konsultacji online.
Wspólnie rozwiążemy Twój problem!
