Temat z pogranicza dwóch dziedzin: fizjoterapii stomatologicznej i logopedii. Postaram się go nieco przybliżyć od mojej fizjoterapeutycznej strony.
Pracując ze stawem skroniowo-żuchwowym (SSŻ) zwracam uwagę na wiele struktur, które mogą wpływać na jego funkcję i dysfunkcję, ruchomość, a także na nawyki związane z obszarem twarzy, jamy ustnej, odcinka szyjnego kręgosłupa. Nie można tutaj ominąć języka, który również oddziałuje na staw skroniowo-żuchwowy.
Język jest silnym mięśniem znajdującym się w jamie ustnej. Pracuje nieustannie, ale czasami też odpoczywa. Znajduje wtedy do tego swoje miejsce. Jakie to miejsce i czemu warto o nim widzieć?
Gdzie znajduje się Twój język?
Zastanawiałeś/aś się kiedyś gdzie umiejscowiony jest Twój język kiedy go nie używasz, nie mówisz, nie jesz? Język jest wtedy w swojej pozycji spoczynkowej. Wydaje nam się to oczywiste, że język powinien sam dobrze wiedzieć gdzie być powinien, ale okazuje się, że nie zawsze tak jest.
Czasami bywają sytuację, że już jako dziecko nauczyliśmy się funkcjonować w pewnym wzorcu i ustawieniu języka, który nie jest prawidłowy. Może to być oddychanie głównie przez usta, problemy z dolegliwościami bólowymi w obszarze twarzy, żuchwy, niewyraźna mowa. Nikt tego dotychczas nie wyłapał, więc właściwie nie było potrzeby się nad tym zastanawiać.
Okazuje się jednak, że pozycja spoczynkowa języka jest istotna w kontekście prawidłowego funkcjonowania stawu skroniowo-żuchwowego i mięśni narządu żucia, odcinka szyjnego kręgosłupa, a nawet wyglądu twarzy.
Jaka jest prawidłowa pozycja spoczynkowa języka?
Pozycja spoczynkowa języka to pozycja, w której ustawia się język, kiedy odpoczywa, tzn kiedy go nie używamy. Np w czasie pracy przed komputerem, przy oglądaniu filmu, myciu naczyń, spaniu itp.
W prawidłowej pozycji spoczynkowej:
- Język powinien znajdować się na podniebieniu
- Czubek środkowa część języka powinny przylegać do podniebienia
- Boki języka ustawione są szeroko, przylegając delikatnie do górnego łuku zębowego
- Jest to tzw POZYCJA KOBRY
Nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka
- Język leży na dnie jamy ustnej
- Język znajduje się tuż przy górnych zębach napierając na nie
- Język jest wysunięty i ustawiony między górnym a dolnym łukiem zębowym
- Język ustawia się bocznie przy wewnętrznych częściach policzków
- Język jest w ciągłym ruchu – parafunkcja
Wpływ pozycji spoczynkowej języka na staw skroniowo-żuchwowy
Pozycja spoczynkowa języka warunkuje:
- Napięcie mięśni narządu żucia i mięśni twarzoczaszki (przeciążanie, nadmierne napięcie konkretnych grup mięśniowych, dolegliwości bólowe)
- Ustawienie żuchwy, przez co wpływa na funkcję stawu skroniowo-żuchwowego (ruchomość, problemy z krążkiem stawowym)
- Tor oddychania (język na dnie jamy ustnej → oddychanie przez usta)
- Dykcję – czystą i wyraźną wymowę (złe ustawienie języka → seplenienie)
- Pośrednio wygląd i kształt twarzy ze względu na wpływ na mięśnie narządu żucia i twarzy
Efektywność fizjoterapii stomatologicznej, a pozycja spoczynkowa języka
Teraz już wiesz, dlaczego pozycja spoczynkowa języka jest tak istotna dla funkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Czasami to właśnie nieprawidłowa pozycja języka nie pozwala pójść dalej w fizjoterapii, zobaczyć dalszych efektów i czerpać z niej większych. Dlatego ważne, aby w porę, jeśli jest taka potrzeba zgłosić się na konsultację do logopedy. Logopeda jest specjalistą od języka i może wskazać odpowiednie ćwiczenia, które uzupełnią fizjoterapię stomatologiczną, dzięki czemu efekt interdyscyplinarnych działań będzie bardziej korzystny dla Pacjenta.
Pamiętaj, że logopeda nie przyjmuje tylko dzieci. Jak najbardziej w wieku dorosłym również można pracować z logopedą nad powyższymi oraz innymi aspektami.